انواعی از سلول های بدن: پوستی و ماهیچه ای و عصبی و خونی و ...
سلول واحد ساختار و عمل در موجودات زنده است.
غشای پلاسمایی ضمن محافظت از سلول ورود و خروج مواد را نیز کنترل می کند.این غشا مانند یک صافی نیست که مواد را بر اساس اندازه عبور دهد بلکه نفوذ پذیری انتخابی دارد یعنی فقط به مواد مورد نیاز سلول اجازه ورود می دهد و مواد زاید و ترشحی را از سلول خارج می کند.
مواد تشکیل دهنده غشا عمدتا لیپید (بیش از 50?)و همچنین انواعی از مولکول های پروتین وکربوهیدرات است.
(تعریف سیتو پلاسم و هسته رو هم بخونین)
سلول های پروکاریوت: هسته در بعضی از سلول ها غشای پوشاننده ندارد(هسته ابتدایی) این سلول ها پروکاریوت هستند.
سلول های یوکاریوت: هسته همراه با غشای پوشاننده آن کاملا مشخص است و به صورت واضح دیده می شود و یوکاریوت است.
باکتری ها
پروکاریوت { جلبک های سبز- آبی (سیانو باکتری ها)
آکتینو میست ها (باکتری های عالی یا رشته ای)
کپسول : پوششی ضخیم و چسبناک در سطح خارجی باکتری ها که علاوه بر محافظت از باکتری باعث چسبیدن باکتری به محیط زندگی خود می شود.
میله ای یا باسیل
باکتری ها از نظر شکل: فنر مانند یا رشته ای اسپریل
کروی وکوکسی یا کوکوس
اجزای سلول:
1-غشای پلاسمایی
2-سیتوپلاسم
3-هسته
4-هستک
5-شبکه آندوپلاسمی
6-دستگاه گلژی
7-میتو کندری
8-ریبوزوم
9-واکوئل
10-لیزوزوم
11- سانتریول
با استفاده از رنگ های مخصوصی چون آبی متیل و لوگول می توان سلوس ها را رنگ آمیزی کرده و اجزای آن را به طور واضح زیر میکروسکوپ دید.
تفاوت ها ی سلول های گیاهی با سلول های جانوری:
ویژگی های سلول های گیاهی : 1)سلول های گیاهی شکل هندسی منظمی دارند که به دلیل وجود دیواره سلولی است. 2)فاصله ی خیلی کم بین سلول های روپوست گیاهی برای جلوگیری از ورود میکروب ها و سرما به داخل و بافت های زیرین و جلوگیری از تبخیر مواد داخل سلول . 3)وجود هسته کناری به دلیل داشتن واکوئل بزرگ مرکزی در سلول گیاهی . 4) وجود کلروپلاست در سلول های نگهبان
سلول های گیاهی به جای سانتریول دارای عرق چین قطبی هستند.
سازمان بندی سلول ها
جانداران تک سلولی: فقط از یک سلول تشکیل شده است و همه فعالیت ها یخود را با همان یک سلول انجام می دهد. مانند آمیب ، پارامسی و ...
پرسلولی ساده (کلنی) : در این جاندار تعدادی سلول در کنار هم قرار دارد . هر سلول می تواند مستقل از سلول های دیگر به فعالیت حیاتی خود ادامه دهد. به چنین جاندارانی پر سلولی ساده یا کلنی می گویند . مانند جلبک رشته ای ، ولوکس و اسپیروژیر و ...
پرسلولی ها : در چنین جاندارانی تقسیم کار صورت گرفته است. در این موجودات سلول ها به شکل های مختلفی وجود دارند و هر کدام کار های به خصوصی را انجام می دهند. بین نوع کار و شکل سلول ها تناسب وجود دارد. مانند گیاهان و جانوران.
سلول ----------> بافت ------------> اندام و عضو -----------> دستگاه ------------> موجود زنده
ما چهار نوع بافت اصلی داریم : پوششی ، پیوندی ، ماهیچه ای و عصبی.
بعضی از بافت ها انواعی دارند، مثلا بافت پیوندی شامل بافت های خونی، استخوانی، غضروفی، چربی و ... است.
بافت پیوندی رشته ای مانند رباط (اتصال استخوان) و زربی یا تاندون (اتصال ماهیچه به استخوان)
یکی از ویژگی های مهم بافت های پیوندی این است که بیش تر حجم آن را ماده بین سلولی تشکیل می دهد.
در هر بافت ماده ای بین سلول ها قرار می گیرد که باعث انسجام بافت می شود. شکل، مقدار و نوع مواد بین سلولی در بافت های مختلف، متفاوت است.
در بافت کلنی وجود ندارد.
ویژگی های جانورانی که سلول های کلنی دارند: 1)کوچکترند. 2) همه سلول ها باید با محیط بیرون ارتباط داشته باشند تا بتوانند کار های خود را انجام دهند.
* شباهت های اصلی همه سلول ها داشتن غشای پلاسمایی، سیتوپلاسم وهسته است.
*بزرگترین سلول بدن سلول تخمک است.
*کوچکترین سلول بین موجودات زنده باکتری ها هستند.
*هسته گلبول قرمز از بین رفته تا جای بیشتری برای همو گلوبین داشته باشد.
*غشای پلاسمایی پرده ای نرم و مایع است.
*تنها اندامکی که پوکاریوت ها دارند ریبوزوم است که غشای سلولی ندارد.
*شبکه آندو پلاسمی علاوه بر حمل و نقل مواد وظیفه تولید برخی مواد را نیز به عهده دارد.
*واکوئل ضربان دار: اکثرا در جانورانی است که در آب زندگی می کنند چون در آب پدیده اسمز اتفاق می افتد این واکوئل وظیفه دارداب را جمع کرده و به بیرون انتقال دهد.
*شباهت همه سلول های ماهیچه ای در وجود رشته های پروتئینی منقبض شونده است.
*پلاست قسمتیاز سلول های گیاهی است که مواد را ذخیره می کند و ساختمان پیشرفته تری از از واکوئل دارد که برخی پروتئین و برخی لیپید و ...را ذخیره می کنند :
_آمیلو پلاست: پلاست های ذخیره کننده نشاسته
_پروتئو پلاست: پلاست های ذخیره کننده پروتئین
_الئو پلاست: پلاست های ذخیره کننده لیپید
_کرومو پلاست: پلاست های ذخیره کننده رنگیزه های مختلف
*به کروموپلاستی که کلروفیل بیشتری دارد کلرو پلاست می گویند.
*دیواره سلولی دیواره ای ضخیم تر و محکم تر از غشای سلولی است و دور غشا را فرا می گیرد ولی دیواره سلولی نفوذپذیری انتخابی ندارد.
گیاهان : سلولز .
جنس دیواره سلولی{ قارچ ها : کیتین.
باکتری ها : لیپو پروتئین و لیپو پلو ساکارید.
جلبک ها : متفاوت است.
*اگر جانور تک سلولی باشد دیواره سلولی منفذ ندارد اما اگر پر سلولی باشد برای ارتباط با سلول های دیگر دارای منفذ است.
*در سلول های جانوری سانتریول و در سلول های گیاهی عرق چین قطبی وجود دارد که وظیفه آن ها کمک به تقسیم سلول است.
*سلول های جانوری دارای کیسه های لیزوزوم هستند که دارای آنزیم های گوارشی هستند ولی در سلول های گیاهی به جای این کیسه ها آنزیم ها در واکوئل پخش هستند که به آن ها لیزوزیم می گویند.
*غشای هسته دارای دو لایه است و دارای منافذ ریزی است که DNA نمی تواند از آن ها عبور کند. موقعیت مکانی و اندازه این روزنه ها قابل تنظیم است که این کار وظیفه پروتئین های موجود است. جنس غشای هسته از جنس غشای سلول است اما درصد مواد موجود در آن متفاوت است. سطح غشای هسته دارای دانه های ریزی به نام ریبوزوم است. داخل هسته اندامی به نام هستک است که وظیفه آن ساختن اندام های مختلف ریبوزوم است که هنگام ورود به سیتو پلاسم به هم می پیوندند.
*مواد داخل هسته توده بی شکلی است که از رشته های نازک و بلند به هم پیچ خورده ای به نام کروماتین تشکیل شده است. در سلول های بدن انسان 46 عدد کروماتین وجود دارد.
کروماتین= پروتئین + DNA
*قبل از تقسیم سلولی کروماتین یکی مانند خودش را می سازد.
*کروموزوم 2 کروماتین فشرده است.
*به کروماتین فشرده کروماتید می گویند.
*به تقسیم کار بین سلول ها تمایز می گویند.
*دیواره مویرگ های مغذ هیچ منفذی ندارند.
*به سلول های پوششی مویرگ سلول های سنگفرشی می گویند.
*الزاما تنها سلول های همشکل بافت نیستند. مانند بافت های خونی و عصبی.
*به منطقه ای از سلول های پرو کاریوت که مواد هسته در پراکنده هستند نوکلئو ئیدی می گویند.
.:: پایان ::.
